Het vendelgebed
Het vendelgebed stamt uit de Middeleeuwen
Alles bij het vendelen heeft een betekenis
Door René Klaassen
BEUGEN – Wie denkt dat het vendelzwaaien door gildenbroeders niet méér inhoudt dan het heen en weer bewegen of ronddraaien van een vlag aan een stok voorzien van een bol, heeft het helemaal mis.
“Goed kunnen vendelen vergt jaren van oefening”, weet voorzitter Cor Bonants van de Vendelcommissie van de Schuttersgilden van de ‘Kring Land van Cuijk’. “Het zit niet alleen in het ontwikkelen van kracht in polsen en armen, maar vooral in het soepele en gelijkmatige zwaaien van het vendel. De meeste vendeliers trainen daarvoor wekelijks.”
De vendels – en daarmee ook het vendelzwaaien – zijn zo oud als de Gilden bestaan. Ze hebben een eigen plek verworven bij deze eeuwenoude broederschappen. Zo duiden de letters van het woord vendel niet alleen de vlag zelf aan, ze hebben ook ieder voor zich een eigen betekenis. “De letter V staat voor vrede, E voor eendracht en de N voor noblesse”, aldus Cor Bonants. “De letter D staat voor discipline, E voor eer en de L voor lach en leven. Al deze begrippen zijn belangrijk voor de gildenbroeders.
Het geeft de wijze van omgaan met elkaar aan en hoe ze in de dorpsgemeenschap willen functioneren.”
Ook het zwaaien en draaien van de vendels zit vol symboliek. “De vendeliers noemen dat het vendelgebed”, legt Cor Bonants uit. “Het begint boven het hoofd, vandaar gaat het vaandel naar beneden via schouders en nek, middel, knieën en enkel en vervolgens weer terug naar boven. Het ronddraaien van het vendel boven het hoofd betekent: ‘vendeliers, hou je sterk in de strijd die komen gaat en laat de vlag nooit bezoedeld worden door verkeerde daden.’ Het draaien van het vendel om de ledenen stamt nog uit de tijd van de ridders, die zich omgorden met hun zwaard om te strijden voor recht en vrijheid. Als het vendel om de enkels draait, moet de vendelier ervoor zorgen dat het dundoek de grond niet raakt. Het vendel moet immers schoon en rein blijven, zoals ook de vendelier en de andere Gildenbroeders dat moeten blijven en geen lage dingen mogen doen. Zo zijn er in totaal zeventien manieren van zwaaien en draaien van de vendels bij verschillende plekken van het lichaam, die elk een bepaald gedeelte van de strijd tegen een denkbeeldige vijand weergeven.
Bij het laatste onderdeel wordt de vlag opgerold, ten teken dat de strijd is gestreden en het werk gedaan.”
De 32 bij de Kring ‘Land van Cuijk’ aangesloten Gilden houden tijdens de Kringgildendagen onderlinge wedstrijden vendelen in verschillende klassen. Een jury beoordeelt de prestaties. Er worden niet alleen punten gegeven voor onderdelen als lichaamshouding, de gelijkmatigheid van zwaaien van het vendel en het al of niet raken van de grond, maar ook voor opkomst, groeten en afmars. In totaal zijn er ruim 150 individuele en groepswedstrijden.
Er zijn twee categorieën van vendelen: de klassieke, waarbij de vendelier staat én de acrobatische, waarbij de vendelier kan knielen, zitten of liggen. Cor Bonants: “Iedere vendelier vindt het schitterend om aan wedstrijden mee te doen. Hij kan tonen waartoe hij na vele uren oefenen in staat is en tevens kan hij zien hoe anderen het er van af brengen. Het groepsvendelen is voor toeschouwers het meest spectaculair. Van enige afstand is te zien hoe de vendels synchroon rondgaan en op hetzelfde moment boven, links, rechts of onder de vendeliers zijn.”
Bron: Boxmeers Weekblad 28 april 2004
